Budowa domu to marzenie wielu osób, jednak zanim przystąpimy do realizacji, musimy spełnić szereg formalności prawnych. W Polsce proces ten jest ściśle regulowany przez przepisy prawa budowlanego. W 2025 roku procedury te uległy pewnym modyfikacjom, mającym na celu uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjnego.
1. Sprawdzenie planu zagospodarowania przestrzennego
Pierwszym krokiem jest sprawdzenie, czy dla naszej działki obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Plan ten określa, jakie inwestycje są dopuszczalne na danym terenie. Jeśli MPZP nie istnieje, konieczne jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy (WZ), która precyzuje, jakie obiekty można postawić na działce.
2. Przygotowanie projektu budowlanego
Następnie należy zlecić wykonanie projektu budowlanego, który składa się z:
- Projektu zagospodarowania terenu
- Projektu architektoniczno-budowlanego
- Projektu technicznego
Projekty te muszą być zgodne z MPZP lub WZ oraz innymi obowiązującymi przepisami.
3. Złożenie wniosku o pozwolenie na budowę
Kolejnym etapem jest złożenie wniosku o pozwolenie na budowę do odpowiedniego organu administracji architektoniczno-budowlanej, najczęściej starostwa powiatowego lub urzędu miasta na prawach powiatu. Do wniosku należy dołączyć:
- Projekt budowlany w trzech egzemplarzach
- Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
- Decyzję o warunkach zabudowy (jeśli brak MPZP)
- Wymagane opinie, uzgodnienia i pozwolenia
4. Procedura zgłoszenia budowy dla małych domów
W 2025 roku wprowadzono uproszczoną procedurę dla budowy domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m². W takim przypadku zamiast pozwolenia na budowę wystarczy zgłoszenie inwestycji. Warunkiem jest, aby obszar oddziaływania budynku mieścił się w całości na działce inwestora. Do zgłoszenia należy dołączyć:
- Projekt budowlany
- Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością
- Oświadczenie o budowie na własne potrzeby mieszkaniowe
5. Czas oczekiwania na decyzję
Organ administracji ma 65 dni na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. W przypadku zgłoszenia budowy urząd ma 21 dni na wniesienie sprzeciwu; brak sprzeciwu w tym terminie oznacza zgodę na rozpoczęcie prac.
6. Ważność decyzji
Pozwolenie na budowę jest ważne przez trzy lata od daty, kiedy decyzja stała się ostateczna. Jeśli w tym czasie inwestor nie rozpocznie prac lub zrobi przerwę dłuższą niż trzy lata, decyzja wygasa.
7. Koszty związane z pozwoleniem na budowę
Za wydanie pozwolenia na budowę domu jednorodzinnego inwestor nie ponosi opłat. Jeśli jednak część budynku ma być przeznaczona na cele inne niż mieszkaniowe, naliczana jest opłata w wysokości 1 zł za każdy metr kwadratowy powierzchni użytkowej, nie więcej jednak niż 539 zł.
8. Rozpoczęcie budowy
Po uzyskaniu pozwolenia lub skutecznym zgłoszeniu, inwestor musi:
- Powołać kierownika budowy z odpowiednimi uprawnieniami
- Prowadzić dziennik budowy
- Zgłosić rozpoczęcie robót do powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego na 7 dni przed ich rozpoczęciem
Przestrzeganie powyższych kroków i terminów jest kluczowe dla legalnego i sprawnego przeprowadzenia inwestycji budowlanej w 2025 roku.
