Oszczędność energii już o kilku lat jest jednym z podstawowych wymagań dobrego projektowania. Znalazło to również odbicie w przepisach budowlanych , a ściślej w Warunkach Technicznych1, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - dział X „Oszczędność energii i izolacyjność cieplna”. Określono tam wymagania minimalne, które musi spełnić obiekt budowlany. Jakie wymagania musi spełniać dom, który wybudujesz? Oto odpowiedź.
WT2021 (UI2021)
Z dokumentu wynika, że wartość wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną EP [kWh/(m2·rok)] musi być mniejsza lub równa wartości maksymalnej określonej w § 329 p. 2. (np. dla budynków mieszkalnych wielorodzinnych maksymalna wartość EP wynosi 85 [kWh/(m2·rok)] ale już wkrótce tylko 65 [kWh/(m2·rok)]) . W w/w dokumencie w załączniku nr 2 p.1 sprecyzowano również wymagania dla przegród zewnętrznych budynku, a konkretnie maksymalnych dopuszczalnych wartości współczynnika przenikania ciepła UC(max) dla ścian, dachów, stropodachów oraz Umax dla okien i drzwi. Wymagania dla w/w współczynników stają się coraz ostrzejsze (np. zmiana UC(max) dla ścian zewnętrznych o 13% z 0,23 na 0,20 [W/m2*K] , zmiana UC(max) dla okien i drzwi balkonowych o 18 % z 1,1 na 0,9 [W/m2*K]. Zmiany te nastąpią już wkrótce, bowiem od 01.01.2021.
Mostki cieplne a energooszczędność budynku
Czy projektując wg tych wytycznych możemy mieć pewność, że budynek jest zaprojektowany w sposób zapewniający oszczędność energii? Warto w tym miejscu przyjrzeć się, w jaki sposób wyeliminowano mostki cieplne, bowiem te miejsca mogą być kluczowe z uwagi na energooszczędność całego budynku.
W opracowaniu Krajowej Agencji Poszanowania Energii pt: „Raport na temat efektywności energetycznej budynków”2 został przedstawiony udział procentowy poszczególnych elementów budynku w stratach ciepła. W przypadku budynków wielorodzinnych udział mostków cieplnych to 15÷18% , to ilość porównywalna ze stratami ciepła przez ściany zewnętrzne (7÷20%) oraz przez okna i drzwi (15÷26%). W w/w opracowaniu znajdziemy też informację, które mostki cieplne dominują pod względem traconej energii. I tak na czele są mostki na połączeniach ścian zewnętrznych z oknami (udział 25÷40%) i balkonów ze stropem (udział 10÷40%) , na trzecim miejscu połączenia ściany zewnętrznej z dachem w miejscu gdzie występuje ścianka attykowa (udział 5÷25%).
Eliminowanie mostków cieplnych to konieczność
Z powyższych danych wynika, że eliminowanie mostków cieplnych w budynku, w szczególności w balkonach i attykach (w przypadku budynków wielorodzinnych) jest kluczowe, aby budynek stał się rzeczywiście energooszczędny.
Tutaj należy wskazać parametr opisujący straty ciepła przez liniowe połączenie balkonu wzgl. attyki z konstrukcją budynku, czyli o liniowy współczynnik przenikania ciepła y [W/m*K]. Płyta balkonu połączona ze stropem może tworzyć bardzo duży mostek cieplny. Straty ciepła w tym miejscu licząc 1 mb połączenia (y = 0,95 [W/m*K)3 mogą odpowiadać stratom ciepła przez 4÷5 m2 ściany zewnętrznej (UC ≤ 0,23 [W/m2*K]). W przypadku połączenia ściany attykowej ze stropodachem straty ciepła mogą być niewiele niższe (y = 0,60 [W/m*K]3. Aby temu zapobiec należy zastosować w miejscu połączenia balkonu i stropu względnie attyki i stropodachu łącznik termoizolacyjny – czyli element ,który jednocześnie izoluje (odcina termicznie zimną płytę balkonu/attyki od płyty stropowej/stropodachu) oraz jest elementem nośnym. Sprawą niezwykle istotną jest , aby izolacyjność samego łącznika była optymalna. Parametrem charakteryzującym łącznik pod względem izolacyjności jest tzw. ekwiwalentny współczynnik przenikania ciepła leq [W/(m*K)]. Wartość tego współczynnika jest zmienna z uwagi na zmienne ilości elementów nośnych , z których zbudowany jest łącznik , a które głównie decydują o jego izolacyjności. Planując energooszczędnie warto pamiętać aby współczynnik leq łącznika nie przekraczał wartości 0,15 [W/(m*K)]. Konsekwencją zastosowania takiego łącznika będzie bardzo znaczna redukcja strat ciepła na połączeniu balkonu ze stropem do wartości y < 0,20 [W/m*K].
Ograniczenie strat ciepła, czyli eliminowanie liniowych mostków cieplnych powinno być jednym z priorytetów projektowania architektonicznego. Byłoby zasadnym , aby wymagania dot. ograniczenia strat ciepła przez połączenia liniowe (np. balkon-strop , attyka – stropodach) znalazły odbicie w przepisach budowlanych (Warunkach Technicznych) , podobnie jak to się ma w przypadku współczynników U (m.in. dla ścian i okien).
Literatura i normy:
[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.)
[2] Raport na temat efektywności energetyczne budynków , KAPE , Warszawa 2013
[3] PN-EN ISO 14683 – Mostki cieplne w budynkach . Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne.
